Driekwart van de Nederlanders ervaart financiële stress en toch praten we er nauwelijks over. Medewerkers schamen zich ervoor of denken dat ze het zelf moeten oplossen. Eén gesprek kan er al voor zorgen dat ze weten dat ze er niet alleen voor staan. Maar hoe open je als leidinggevende of HR-medewerker dat gesprek? We delen 8 tips om geldzorgen bespreekbaar te maken.
1. Toon oprechte interesse in de ander
De reden dat je het gesprek wil beginnen met een medewerker is waarschijnlijk omdat je signalen opvangt dat er iets mis is. Iemand heeft bijvoorbeeld concentratieproblemen, maakt meer fouten, heeft een korter lontje of houd zich wat meer afwezig. Hoewel je vermoedt dat geldzorgen de achterliggende reden zijn, door bijvoorbeeld kapotte kleding, hoef je dit niet meteen te benoemen. Door het taboe op geldzorgen kan iemand namelijk dichtklappen, nog voordat je het gesprek goed en wel bent begonnen.
Uit daarom je zorgen en vraag hoe het in het algemeen met iemand gaat. Gebruik daarbij ik-boodschappen, waarbij je vanuit je eigen perspectief spreekt, zodat de ander zich niet aangevallen voelt. Zeg bijvoorbeeld niet: “Je laat tegenwoordig niets meer van je horen” of “Je bent slordig”, maar “Ik merk dat je wat minder jezelf bent de laatste tijd. Is er iets waar je tegenaan loopt?”
2. Koppel het aan het nieuws
Wanneer je het moeilijk vindt om uit het niets over financiën of geldzorgen te beginnen, kun je de vraag ook koppelen aan het nieuws. Zo blijkt uit recent onderzoek van Deloitte bijvoorbeeld dat de financiële situatie van jongeren tussen de 18 en 24 jaar al jaren achter elkaar verslechtert. En dat maar liefst 47% van de Nederlanders financieel kwetsbaar is.
Een goed aanknopingspunt om hierover het gesprek te beginnen met medewerkers, zeker wanneer ze jonger zijn en een tijdelijk contract hebben. Dit is namelijk samen met een grotere schaarste op de woningmarkt en stijgende woonlasten de reden dat veel jongeren in de knel raken. Je kunt zoiets zeggen als: “Ik las deze week bij de Telegraaf dat slechts 12% van de jongeren van jouw leeftijd financieel gezond is en geen geldzorgen heeft. Is dat iets waar je je in herkent?”
3. Start een organisatiebrede campagne
Een andere aanleiding kan een organisatiebrede campagne zijn die zich inzet voor de financiële fitheid van medewerkers. Denk bijvoorbeeld aan de financiële APK die we eerder al tipten. Andere voorbeelden van laagdrempelige campagnes zijn:
- Budgetcheck: pak jij je extra’s mee? Waarbij je medewerkers aanspoort om een snelle budgetcheck te laten doen om te kunnen controleren of ze ergens recht op hebben, zoals toeslagen en belastingvoordelen.
- Lunch & Learn: een laagdrempelige webinar tijdens de lunch, waarbij een budgetcoach tips deelt om meer grip op je geld te krijgen in 30 minuten.
- Persoonlijk Bespaaradvies: wat kun jij slimmer doen? Waarmee je benadrukt dat het korte, vrijblijvende gesprekken met een budgetcoach zijn voor besparingstips.
Onthoud dat mensen vaak niet weten wat een budgetcoach is, en niet weten dat het ook relevant is wanneer je geen grote financiële problemen hebt. Door een campagne te organiseren benadruk je dat budgetcoaching voor iedereen waardevol kan zijn en krijg je als leidinggevende of HR-medewerker de kans om de campagne te gebruiken om geldzorgen bespreekbaar te maken.
4. Stel open vragen en luister actief
Om het gesprek op gang te houden, ook wanneer iemand het moeilijk vindt zich open te stellen, is het belangrijk om open vragen te stellen waar geen ja of nee op geantwoord kan worden. Stel bijvoorbeeld vragen als: wat speelt er op dit moment dat je bezighoudt en zijn er dingen buiten werk die invloed hebben op hoe je je voelt?
Dit geeft de ander de ruimte om er zelf over te vertellen en krijgt hij of zij tegelijkertijd het gevoel dat ze zelf kunnen bepalen wat ze wel of niet delen.
5. Benadruk de vertrouwelijkheid
Sommige medewerkers durven niets te zeggen op het werk, omdat ze bang zijn voor negatieve gevolgen. Ook willen ze niet dat anderen het te weten komen. Benadruk daarom de vertrouwelijkheid door een opmerking te maken als: “Alles wat je mij vertelt, blijft onder ons.”
6. Respecteer grenzen
Het kan natuurlijk zo zijn dat medewerkers nog niet klaar zijn om over hun geldzorgen en -problemen te praten. Als je dit merkt, hoef je niets te forceren. Laat slechts weten dat je er voor ze bent als ze wel willen praten. Zeg bijvoorbeeld: “Ik begrijp dat het lastig is om over te praten. Weet dat je altijd bij me terecht kunt.”
7. Luister zonder oordeel
Ook wanneer iemand zich openstelt, is het belangrijk om niet te oordelen. Vaak zijn mensen bang om veroordeeld te worden en schamen ze zich. Toon daarom begrip, laat weten dat ze niet de enige zijn en laat iemand eerst uitpraten voordat je met adviezen komt, hoe goedbedoeld ze ook zijn.
8. Bied steun
Tijdens het gesprek kun je uitleggen dat er budgetcoaching voor medewerkers beschikbaar is. Benoem deze mogelijkheid zonder er druk op te leggen en benadruk ook hoe laagdrempelig de hulp is. Zeg bijvoorbeeld: “Wist je al dat we budgetcoaching aanbieden? Dat is voor iedereen toegankelijk. Een coach helpt je dan meer inzicht te krijgen in je geldzaken, zonder verplichtingen. Je kunt je anoniem aanmelden via een speciale pagina die je op het intranet vindt, dat hoeft verder niemand – zelfs ik niet, te weten.”
Een eenmalig gesprek kan iemand net dat duwtje in de rug geven om hulp te zoeken, zeker wanneer iemand eraan wordt herinnerd dat er hulp beschikbaar is. Toch hebben sommigen net wat meer aanmoediging nodig, en is het sowieso goed om jullie gesprek nog eens op te volgen. Vraag daarom later nog eens hoe het gaat, zonder daarbij opdringerig te zijn: “Hoe gaat het nu met je, na het gesprek dat we laatst voerden?”
Door geldzorgen bespreekbaar te maken, creëer je als leidinggevende of HR-medewerker een veilige omgeving waarin medewerkers zich gesteund voelen. Het belangrijkste is om met oprechte interesse te luisteren, zonder oordeel, en de drempel tot hulp zo laag mogelijk te maken. Ook als iemand nog niet klaar is om erover te praten, laat je weten dat je er bent. Zo help je om het taboe op financiële problemen te doorbreken en medewerkers de steun te geven die ze nodig hebben.
